W Japonii nie kupisz samochodu nie posiadając zaświadczenia o stałym dostępie do miejsca parkingowego.

Nie kupisz autka ani go nie zarejestrujesz.

W tym artykule przeczytasz na temat:

1. Obowiązek posiadania stałego dostępu do miejsca parkingowego
   1. Jak to działa?
   2. Kogo dotyczy?
2. Zakaz całonocnego parkowania pojazdów w granicach drogowych
   1. Jak to działa?
   2. Kogo dotyczy?
3. Korzyści / Efekty 
4. Japonia a Polska 

Obowiązek posiadania stałego dostępu do miejsca parkingowego – jak to działa?

W roku 1962 rząd japoński zaniepokojony gwałtownie rosnącą liczbą samochodów na drogach wprowadził ustawę regulującą zasady bezpiecznego garażowania/parkowania pojazdów (自動車の保管場所の確保等に関する法律 – Act on Assurance of Car Parking Spaces). Jak czytamy w artykule pierwszym, celem ustawy jest zapewnienie właściwego sposobu użytkowania dróg oraz zapewnienie bezpieczeństwa na drogach poprzez zaostrzenie zasad parkowania, a co za tym idzie uniemożliwenie stałego parkowania (“garażowania”) pojazdów w granicach drogowych. Przekuwając powyższe kilka zdań w proste słowa, chodziło o ukrócenie “dzikiego” parkowania.

Statystyki jasno pokazują, iż pod koniec lat 60-tych XX w. na japońskie drogi zaczęło wyjeżdżać coraz więcej i więcej pojazdów, przede wszystkim samochodów osobowych. W latach 1965-1970 liczba pojazdów zwiększyła się ponad dwukrotnie z ok. 8 mln do ponad 19 mln.  Ustawodawcy obawiali się, iż wąskie uliczki obsługujące gęsto zabudowane tereny mieszkaniowe zamieniłyby się w parkingi. Z pewnością stałyby się wtedy nieprzejezdne. 

Ustawa wprowadza pojęcie tzw. “garage certificate”, czyli w wolnym tłumaczeniu “zaświadczenia o stałym dostępie do miejsca parkingowego”. Aby kupić lub zarejestrować pojazd wymagane jest okazanie tegoż zaświadczenia w salonie samochodowym, a później w urzędzie dzielnicowym lub urzędzie miasta. Ten dokument zaświadcza, iż autko ma zapewnione miejsce na nocleg. Może to być prywatna posesja, może też być wykupione miejsce na płatnym parkingu. Stałe miejsce parkingowe musi być zlokalizowane nie dalej niż 2 kilometry od adresu zameldowania. Zaświadczenie wydaje lokalny komisariat policji po uprzedniej skrupulatnej kontroli miejsca, na które ma być wydane zaświadczenie. 

Obowiązek posiadania stałego dostępu do miejsca parkingowego – kogo dotyczy?

Według ustawy, obowiązek posiadania stałego dostępu do miejsca parkingowego dotyczy wszystkich pojazdów za wyjątkiem dwukołowców. W praktyce występują jednak jeszcze inne odstępstwa od reguły. 
W Japonii wprowadzono pojęcie tzw. “light vehicle” (kei-jidousha). Po raz pierwszy “lekkie pojazdy” pojawiły się na rynku zaraz po II wojnie światowej w 1949 roku. Segment ten obejmuje samochody osobowe, minivany, SUV-y, samochody dostawcze oraz ciężarówki. Ich cechą charakterystyczną są niewielkie rozmiary, nieduża pojemność silnika oraz uroczy design nadwozia. Gabaryty kei-jidousha są uregulowane prawnie. Dla ich właścicieli prawo przewiduje niższe podatki, ubezpieczenia oraz korzystne taryfy za korzystanie z płatnych dróg. Dodatkowo, wiele miast wyłączyło kei-jidousha z obowiązku posiadania stałego miejsca parkingowego. Chodzi tu przede wszystkim o tereny poza metropoliami i większymi miastami.

Foto: Mitsubishi, Honda, Suzuki w wydaniu kei.

Można teraz pomyśleć, że wszystkie te małe autka parkują, gdzie popadnie. Nic podobnego. Wprowadzono bowiem jeszcze jeden istotny zapis mający na celu ukrucenie kombinatorstwa…

Zakaz całonocnego parkowania pojazdów w granicach drogowych

Do uszczelnienia systemu przyczyniły się zapisy artykułu 11 ww. ustawy. W granicach drogowych niedozwolone jest parkowanie w tym samym miejscu dłużej niż 12 godzin, nawet w miejscach przeznaczonych do parkowania. W porze nocnej (od zmierzchu do świtu) maksymalny czas parkowania w tym samym miejscu ograniczony jest do 8 godzin. Od tej reguły nie ma odstępstw. Dotyczy ona wszystkich pojazdów, z dwukołowcami i kei-jidousha włącznie. Nie ma taryfy ulgowej. Dziko zaparkowane pojazdy od razu rzucają się w oczy. Zwykle zostają odholowane w ciągu doby lub dwóch. 

Wniosek z tego taki, iż w praktyce właściciele wszystkich pojazdów zobowiązani są do zapewnienia stałego miejsca parkingowego. Niektórzy jedynie mają mniej papierologii do ogarnięcia (garage certificate). 

Ciekawostka. Dla tych wszystkich, którzy lubią zakombinować nie wszystko jest jednak stracone. W Japonii poprzez “parkowanie” rozumie się opuszczenie samochodu przez wszystkich pasażerów. Nie ma znaczenia czy silnik jest włączony, czy mrugają awaryjne. Nie ma znaczenia czas (termin “postoju” tutaj nie obowiązuje). Pojawia się zatem szansa na nieograniczone parkowanie w granicach drogowych, pod warunkiem, że kierowca lub jeden z pasażerów przenocuje w pojeździe. Może to być osoba nieletnia. Nie może być to zwierz 😉 

Efekty / Korzyści

Wyżej opisane przepisy weszły w życie 6 dekad temu. Zadziwiający jest fakt, iż nie pojawiły się żadne ogólnodostępne opracowania dotyczące ich wpływu na gospodarkę czy urbanistykę. Ze stuprocentową pewnością można stwierdzić, iż cel założony przez ustawodawców został osiągnięty. Uniknięto sytuacji, w której wąskie uliczki zapchane zostałyby parkującymi autami. To jednak nie jedyne zauważalne efekty wprowadzonej polityki. 

W świetle obowiązujących przepisów, nie ma znaczenia czy miejsce postojowe jest własnościowe czy nie. Dzięki tym zapisom, wzrósł popyt na miejsca parkingowe na wynajem, zlokalizowane w ścisłym sąsiedztwie terenów mieszkaniowych. Rynek bardzo szybko dostosował się do rosnących potrzeb właścicieli samochodów osobowych, oferując wystarczającą liczbę parkingów, za odpowiednią cenę, oczywiście.

W tym przypadku uruchomiona została swoista reakcja łańcuchowa. Zapewnienie odpowiedniej ilości komercyjnych parkingów w pobliżu zabudowy mieszkaniowej pozwoliło na wyeliminowanie obowiązku projektowania miejsc parkingowych na działkach budowlanych. Dla przykładu, w Tokio, dla zabudowy jednorodzinnej nie ma żadnych wymagań, a dla budynków wielorodzinnych wymagane jest jedynie jedno miejsce parkingowe na 350m2 powierzchni całkowitej budynku. Jest to niesamowicie pragmatyczne rozwiązanie, gdyż działki budowlane w gęsto zabudowanych miastach rzadko przekraczają 100 m2. 

Władze również czerpią korzyści z takiego obrotu spraw. Parkingi na wynajem zlokalizowane na prywatnych działkach zaspokajają potrzeby na tyle, iż nie ma społecznej presji na nieustanne poszerzanie działek drogowych w celu lokalizowania miejsc postojowych.

Można również śmiało stwierdzić, iż ustawa miała wpływ na ograniczenie liczby posiadanych samochodów osobowych. Chodzi przede wszystkim o metropolie i duże miasta, gdzie komunikacja zbiorowa wiedzie prym, a wysokie ceny nieruchomości przekładają się na zawrotne ceny miejsc parkingowych. 

Czy i w innych państwach podobne rozwiązania sprawdziłyby się z podobnym skutkiem?

Japonia a Polska – dane statytyczne

Nie ma ogólnodostępnych opracowań dotyczacych rzeczywistego wpływu ww. ustawy na kulturę parkowania czy na bezpieczeństwo na drogach, jednak jej pozytywny wpływ jest niezaprzeczalny. Mimo dużej ilości samochodów przypadającej na jednostkę powierzchni, nie ma w Japonii problemów z nieodpowiedzialnym parkowaniem gdzie popadnie. W przeciwieństwie do pewnego kraju nad Wisłą… 

Dla zobrazowania sytuacji warto prześledzić statystyki. 

	Japonia	Polska
Liczba zarejestrowanych pojazdów [mln]	89 (dane z 2020 r.)	38 (dane z 2020 r.)
Powierzchnia [tys. km2]	378	312,7
Liczba pojazdów na km2	235,4	121,5
Ludność [mln]	125,8 (2020)	37,95 (2020)
Liczba pojazdów na mieszkańca	0,71	1

Niektóre artykuły z portali branżowych mówią o zawyżonych statystykach i o tym, iż użytkowanych w Polsce pojazdów jest w rzeczywistości zdecydowanie mniej.
Róznica w liczbie pojazdów na km² będzie jeszcze bardziej znacząca, gdy weźmiemy pod uwagę nie całkowitą powierzchnię kraju, a jedynie tę nadającą się do zamieszkanią (z wyłączeniem lasów, masywów górskich i wód śródlądowych). W Japonii szacuje się, iż jedynie 5% powierzchni jest dostępna do wykorzystania pod zabudowę (na podstawie opracowania “A Quick Look at Housing in Japan (March, 2021)”).

Odpowiednie gospodarowanie dostępnymi terenami, precyzyjne prawodawstwo oraz zaangażowanie japońskiego społeczeństwa w organizację sprawnego systemu dają wymierne efekty.

Daj znać, co o tym sądzisz!

Procedura zdobycia zaświadczenia garage certificate nie jest skomplikowana, choć wielu Japończyków uważa ją za niepotrzebną uciążliwość. Jednak gdyby przyszło się im głębiej zastanowić nad sensem istnienia tych przepisów i ich pozytywnemu wpływowi na właściwe gospodarowanie pojazdami w przestrzeni, z pewnością przestali by narzekać.
A jakie są Wasze przemyślenia? Czy takie prawo ma sens? Podzielcie się opiniami!

[HIT czy KIT?] 
W Japonii nie kupisz samochodu nie posiadając zaświadczenia o stałym dostępie do miejsca parkingowego.
Skomentuj  ⇓⇓⇓
lub
Zagłosuj  ⇓⇓⇓

Źródła: 
1. Ustawa “Act on Assurance of Car Parking Spaces” w rządowym Internetowym Systemie Aktów Prawnych https://elaws.e-gov.go.jp/document?lawid=337AC0000000145_20150801_000000000000000
2. Dane statystyczne dotyczące m.in. ilości zarejestrowanych w Japonii pojazdów (1965-2010) https://www.erca.go.jp/yobou/taiki/taisaku/01_04.html
3. Dane statystyczne dotyczące m.in. ilości zarejestrowanych w Japonii pojazdów (2020) https://www.mlit.go.jp/road/consider2/keikaku/sankou’/2.html
4. Dane statystyczne dotyczące ilości zarejestrowanych w Polsce pojazdów (GUS i BDL, 2020) https://bdl.stat.gov.pl/BDL/metadane/cechy/1733?back=True
5. Link do artykułu “Ile samochodów jest w Polsce? Gdzieś zniknęło 10 mln sztuk!” https://motoryzacja.interia.pl/wiadomosci/news-ile-samochodow-jest-w-polsce-gdzies-zniknelo-10-mln-sztuk,nId,5584006
6. Link do opracowania “A Quick Look at Housing in Japan” https://www.bcj.or.jp/form/quicklook02/ (plik do pobrania)
7. Przepisy dotyczące wymaganej ilości miejsc parkingowych, Tokio, https://www.toshiseibi.metro.tokyo.lg.jp/kenchiku/parking/index.html

Foto:
Tokio, okolice stacji Yoyogi-Ueahara, niestety nie znam autora projektu tego domu. Zakładam jednak, iż ta szmata na trójkątnym oknie nie była częścią jego wizji artystycznej 😉